طراحی آزمایشات-DOE
طراحی آزمایشات DOE روشی آماری و یک ابزارهای مهندسی کیفیت است که در مرحله اول ، موارد تغییر پذیر فرآیند را شناسایی کرده و سپس بهترین مقدار فرایند را برای بهترین کیفیت مشخص می نماید
با استفاده از طراحی آزمایشات DOE می توان در یک زمان چندین متغییر فرآیند را تغییر داد و از طریق آماری تعیین کرد که کدام متغییر و یا ترکیبی از متغییر ها ، بیشترین تاثیر را بر نتیجه دارد
برخی از کاربرد طراحی آزمایشات DOE
کاربرد طراحی آزمایشات DOE در فعالیت های طراحی مهندسی شامل طراحی و توسعه محصولات جدید و بهبود محصولات
کاربرد طراحی آزمایشات DOE در بهبود کیفیت و فرآیند
کاربرد طراحی آزمایشات DOE در استقرار کنترل فر آیند اماری SPC
معمولا در اجرای طراحی آزمایشات DOE قدم های زیر انجام می گردد
درک و بیان مساله
عموما تشخیص اینکه کدام مسئله را می توان از روش طراحی آزمایشات حل نمود کار مشکلی می باشد
بدین منظور قبل از استفاده از روش طراحی آزمایشات و قبل از انجام آزمایشات درک دقیق و مشخصی در مورد هدف آزمایش داشته باشید
انتخاب عامل ها و سطوح
آزمایش کننده باید قبل از انجام آزمایش از فرآیند آزمایش شناخت دقیقی داشته باشد و عامل هایی که در آزمایش تغییر داده می شوند و دامنه تغییر عامل ها و سطوح مورد نظر آزمایش را انتخاب نماید
تعیین متغییر پاسخ
در انتخاب متغییر پاسخ ، شخص آزمایشگر باید اطمینان داشته باشد که متغییر انتخاب شده اطلاعات مفیدی در مورد فرآیند مورد مطالعه فراهم می نماید
کارایی ابزار اندازه گیری مورد استفاده درآزمایش عامل مهمی محسوب می گردد در صورتی که ابزار اندازه گیری کالیبره نباشد آنگاه آزمایش باید مجددا تکرار شود
انتخاب نوع آزمایش طراحی شده
انتخاب نوع طرح شامل انتخاب نمونه ( تعداد دفعاتی که آزمایش باید تکرار شود ) ، تعیین ترتیب صحیح انجام آزمایشات و تعیین محدودیت های نظیر بلوک بندی و غیره می باشد
انجام آزمایش
در طی انجام آزمایش ، فرآیند انجام آزمایش با دقت تحت نظر قرار گیرد تا همه فعالیت ها مطابق برنامه پیش برود
تجزیه و تحلیل داده ها
با استفاده از نرم افزارهای تحلیل داده ها نظیر نرم افزار Minitab و اکسل ، نتایج بدست آمده از آزمایشات مورد تحلیل قرار می گیرند
نتیجه گیری و پیشنهادات
آزمایش گر با استفاده از تجزیه و تحلیل صورت گرفته ، اقدام به نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد می نماید
آزمون های تاییدی نیز می بایستی انجام گیرد تا نسبت به اعتبار نتایج بدست آمده اطمینان حاصل نمود
بعنوان مثال بهبود بازدهی فرآیند شیمیایی بستگی به میزان دو مشخصه فرآیند زمان واکنش و دمای واکنش مواد شمییایی دارد بمنظور تعیین نقطه بهینه نیاز به آزمایشات مختلفی می باشد با استفاده از تکنیک طراحی آزمایشات DOE و انجام آزمایش عاملی در کمترین زمان با کمترین تعداد آزمایشات بهینه ترین دما و زمان واکنش برای بهترین بازدهی فرآیند شمییایی مشخص می گردد
با استفاده از طراحی آزمایشات DOE می توان در یک زمان چندین متغییر فرآیند را تغییر داد و از طریق آماری تعیین کرد که کدام متغییر و یا ترکیبی از متغییر ها ، بیشترین تاثیر را بر نتیجه دارد
برخی از کاربرد طراحی آزمایشات DOE
کاربرد طراحی آزمایشات DOE در فعالیت های طراحی مهندسی شامل طراحی و توسعه محصولات جدید و بهبود محصولات
کاربرد طراحی آزمایشات DOE در بهبود کیفیت و فرآیند
کاربرد طراحی آزمایشات DOE در استقرار کنترل فر آیند اماری SPC
معمولا در اجرای طراحی آزمایشات DOE قدم های زیر انجام می گردد
درک و بیان مساله
عموما تشخیص اینکه کدام مسئله را می توان از روش طراحی آزمایشات حل نمود کار مشکلی می باشد
بدین منظور قبل از استفاده از روش طراحی آزمایشات و قبل از انجام آزمایشات درک دقیق و مشخصی در مورد هدف آزمایش داشته باشید
انتخاب عامل ها و سطوح
آزمایش کننده باید قبل از انجام آزمایش از فرآیند آزمایش شناخت دقیقی داشته باشد و عامل هایی که در آزمایش تغییر داده می شوند و دامنه تغییر عامل ها و سطوح مورد نظر آزمایش را انتخاب نماید
تعیین متغییر پاسخ
در انتخاب متغییر پاسخ ، شخص آزمایشگر باید اطمینان داشته باشد که متغییر انتخاب شده اطلاعات مفیدی در مورد فرآیند مورد مطالعه فراهم می نماید
کارایی ابزار اندازه گیری مورد استفاده درآزمایش عامل مهمی محسوب می گردد در صورتی که ابزار اندازه گیری کالیبره نباشد آنگاه آزمایش باید مجددا تکرار شود
انتخاب نوع آزمایش طراحی شده
انتخاب نوع طرح شامل انتخاب نمونه ( تعداد دفعاتی که آزمایش باید تکرار شود ) ، تعیین ترتیب صحیح انجام آزمایشات و تعیین محدودیت های نظیر بلوک بندی و غیره می باشد
انجام آزمایش
در طی انجام آزمایش ، فرآیند انجام آزمایش با دقت تحت نظر قرار گیرد تا همه فعالیت ها مطابق برنامه پیش برود
تجزیه و تحلیل داده ها
با استفاده از نرم افزارهای تحلیل داده ها نظیر نرم افزار Minitab و اکسل ، نتایج بدست آمده از آزمایشات مورد تحلیل قرار می گیرند
نتیجه گیری و پیشنهادات
آزمایش گر با استفاده از تجزیه و تحلیل صورت گرفته ، اقدام به نتیجه گیری و ارائه پیشنهاد می نماید
آزمون های تاییدی نیز می بایستی انجام گیرد تا نسبت به اعتبار نتایج بدست آمده اطمینان حاصل نمود
بعنوان مثال بهبود بازدهی فرآیند شیمیایی بستگی به میزان دو مشخصه فرآیند زمان واکنش و دمای واکنش مواد شمییایی دارد بمنظور تعیین نقطه بهینه نیاز به آزمایشات مختلفی می باشد با استفاده از تکنیک طراحی آزمایشات DOE و انجام آزمایش عاملی در کمترین زمان با کمترین تعداد آزمایشات بهینه ترین دما و زمان واکنش برای بهترین بازدهی فرآیند شمییایی مشخص می گردد