برنامه ریزی و کنترل تولید

رویکرد (MRP)
رویکرد MRP بر پشتیبانی یا لجستیک فرایند تولیدی متمرکز است .این رویکرد احتیاجات مشتری به محصول را گرفته وآنها را به احتیاجات مرحله بندی شده برای زیر مونتاژها تبدیل می نماید .این رویکرد همچنین به دنبال زمانبندی فعالیت ها در فر ایندها ی تولیدی بوده ناظر بر دریافت مواد از طرف تامین کننده وتولید محصول برای مشتری تا موعد تحویل ان است.لذا می توان گفت که این سیستم تنها بازمان سر وکار داشته ویا در واقع MRP لجستیک چه موقع است همچنین بزرگترین محدودیت آن در نظر نگرفتن ظرفیت تولید جهت برنامه ریزی تولید میباشدلذا در این رویکرد بر نامه ریزی احتیاجات مواد صورت میگیرد ولی در صورت کمبود برنامه ریزی مجدد انجام نمی یابد.
-معیوبی صفر و زمان آماده سازی صفر و موجودی صفر وجابجایی صفروازکار افتادگی صفروزمان پیشبرد صفرواندازه انباشته یک از اهداف رویکرد JIT  است از نگاه متخصصان دست یابی به اهداف فوق ازطریق اجرای آن غیر معمول ونامحتمل میباشد.در منظر برنامه ریزی وکنترل در تعیین محصول و چگونگی تولید آن وهمچنین لجستیک تحویل به موقع محصول به مشتری دخیل است.JIT سعی در توسعه روابطی پایدار با فروشندگان ودر صورت امکان تاثیر ونفوذ بر فرایند تولیدی آنها به منظور دست یابی به تحویل به موقع مواد اولیه واقلام خریداری دارد.لذا دراین رویکرد بحث برنامه ریزی مواد بسیار کم رنگ است و عوامل وفاکتورهای محیطی که از عوامل بسیار تاثیر گذار در منابع تولید می باشد نادیده شده که میتوان به عنوان بزرگترین محدودیت این رویکرد در نظر گرفت.
–  OPT اساسا یک ابزارزمانبندی است ومانند MRP تا حد زیادی با زمان سروکار داشته  به اصطلاح لجستیک چه موقع است.با این حال مانند JIT نگاهی دقیقتر به فرایند تولید داشته وزمان بندی های جزئی تری برای کف کارگاه ارائه میدهد.همچنینOPT بر آن است تا از طریق انباشته های اصلاح شده فرایندی وانتقالی وتمرکز بر منابع گلوگاهی و غیره تااندازه محدودی بر چگونگی تولید محصول تاثیر بگذارد.از دیدگاه حوزه عملکرداین سه رویکردمی توان استدلال نمودکه MRP وOPT اساسا با زمان سروکار دارند (When) در حالیکه JIT سعی در اثر گذاری بر تعیین محصول(What) چگونگی تولید(How)وزمان تولید(When) آن دارد.
مزایای هریک از رویکردهای فوق واجتناب از محدودیتها به مجهولات ومبهمات ومتغیرهایی مانند استفاده در کارگاههای متفاوت با توجه به وجود تولیدات متفاوت و وجود محدودیتهایی از قبیل تعداد ماشین الات موجودوزمان تحویل و تعداد نفرات دردسترس وبا توجه به پارادایم های موثربر برنامه ریزی ازقبیل توالی عملیات ساخت(مراحل ساخت قطعه)، زمان تولید، زمان آماده سازی، درخت محصول، موجودی مواد وقطعات ودرصدضایعات اجتناب ناپذیر وتوقفات، برنامه تولید مناسبی در راستا و سیاستهایی همانند تحویل به موقع JIT و تمرکز بر گلوهگاههای تولیدOPT وبرنامه ریزی مواد وساخت MRP پاسخ داد.
یک مدل برنامه ریزی تولید از تلفیق سه سیستم MRP,OPT,JIT طراحی وپیاده سازی هر یک از روشهای تولید با توجه به ماهیت و ساختار آن دارای یک سری محدودیت و مزایا میباشد که در آن تلاش میشود با حذف محــدودیت ها واستفاده از مــزایا در یک قالب ودر یک پروسه  تولید  شامل کارگاههای متفاوت وبا توجه به وجود سفارشات متنوع محصولات و وجود محدودیت هایی از قبیل تعداد ماشین آلات موجود، زمان تحویل محصولات و تعداد  نفرات در دسترس و با توجه به پارامترهای موثر بر برنامه ریزی از قبیل توالی عملیات ساخت (مراحل ساخت قطعه) ، زمان تولید، زمان آماده سازی ،درخت محصول،موجودی مواد و قطعات و درصد ضایعات اجتناب ناپذیر بتواند برنامهُ زمانی (تولید)مناسب جهت تولید محصولات ارائه نماید همچنین وجود  استراتژی هایی  چون تحویل  بموقع محصولات JIT، وحداقل نگه داشتن مواد و قطعات نیمه ساخته MRP ، و استفاده ی مناسب از منابع و محدودیت ها OPT ،در سطح کارخانه نیز تاُثیر لازم رابر روی مدل بگذارد.
تولید بموقع (JIT)
همانطور که پیشتر اشاره شد ،JIT توجه خود را بر دستیابی به کمال در مهندسی تولید معطوف کرده است. اساس آن درگیر ساختن دایمی ما در بدست آوردن برتری مزبور از طریق طرح مواردی همچون زمان آمادهسازی صفر،موجودی صفر ،وزمان پیشبرد صفر است . JIT به ما آموخته است که شناوری (آزادی عمل) در یک سیستم تولیدی بداست زیرا این امر منجر به رفتاری متوسط و عملکردی نه چندان عالی می شود که در آن مشکل کاوی صورت نمی گیرد. از بسیاری جهات ، تشریح تداوم در استفاده از کانبان به عنوان یک تکنیک کنترل تولید دشوار است.کانبان تنها جلوه کوچکی از یک مفهوم عمیق می باشد.
JIT به وضوح غلبه فعالیت های مهندسی فرایند تولید را بر فعالیت های برنامه ریزی تولید نشان می دهد.آنچه که عملاً  JIT انجام می دهد تلاشی برای تبدیل مجموعه ای از عوامل تولیدی (کارگران،تجهیزات،موادخام وغیره) تشکیل دهنده یک سازمان تولیدی ، به سیستم بزرگی است که فعالیت های زیر سیستم های آن تماماً هماهنگ شده است . با داشتن چنین سیستمی موضوع کنترل دیگر یک مساله حاد نیست . در محیط های تولید تکراری ،کنترل نهایتاً از طریق یک سیستم دستی کانبان قابل اجرا است.
JIT  همچنین ارزشمندی تولید ترکیبی از محصولات در یک خط تولید را بدون استفاده از انباشته به ما آموزش می دهد. JIT مسئولیت و احساس مالکیت فرآیندهای تولیدی را به کسی وا می گذارد که حق اوست: اپراتور خط تولید. JIT به علاوه مارا با اهمیت توسعه منابع انعطاف پذیر آشنا می سازد.تمرکز برمحصول ،گروه بندی خانواده قطعات برای تسهیل شرایط بکارگیری سیستم هایی با چیدمان محصولی از دیگر درس هایی است که JIT به ما می دهد.
هرچند کاستی های JIT مانند MRP آنچنان واضح نیستند، با این حال JIT نیز کمبودهای خاص خود را دارد. دنباله روی از رویکرد JIT در بسیاری از صنایع با محدودیت هایی روبرواست. موفقیت های عمده JIT در شرایط تولید تکراری بوده است . اگر در یک سیستم تولیدی ناپیوسته ، پیش بینی دقیق تقاضا ممکن بوده و تنوع محصول براحتی محدود نگردد ،آنگاه توسعه JIT علیرغم همه محاسن غیر ممکن می باشد. به علاوه دستیابی سازندگان به شرایطی که در تامین کنندگان هم محلی بوده و هم تابع دستورات سازنده باشند  ، غیر ممکن است .زیرا این پدیده یک ویژگی از ساختار و وضعیت صنعت ژاپن است.
تکنولوژی تولید بهینه(OPT)
OPT به ما می آموزد که زمانبندی محدود یک فن آوری عملی برای زمانبندی سیستم های تولیدی می باشد.رویکرد مزبور همچنین شناخت گلوگاهها رامیسر ساخته و به منظور مدیریت عملیات و جریان مواد در کارگاه میان گلوگاه و غیر گلوگاه تمایز قایل می شود.بعلاوه OPT به ما دیدگاه بسیار مفیدی در زمینه اثرات هزینه ای تصمیمات زمانبندی در کف کارگاه می دهد.
OPT یک فن اوری با مالکیت ویژه است . این امر همراه با فقدان نسبی مطالعات موردی ثبت شده ، باعث افزایش تردیدهایی در این زمینه گردیده است . هنگامی که یک فن آوری جدید به عنوان تکنیکی موفق شناخته می شود ، ممکن است موفقیت آن در حقیقت بیشتر به خاطر عوامل ضمنی آن باشد تا اصل فن آوری(برای مثال ممکن است موفقیت های OPT بواسطه خدمات مشاوره ای باشد که بواسطه نصب آن عملاً صورت می پذیرد).هرچند انتقاداخیر به MRP نیز وارد است با این حال در MRP همه چیز روشن بوده و باصطلاح بصورت یک کتاب باز است . OPT  از سوی دیگر – علیرغم تلاشهای انجام شده – تا حد زیادی بصورت یک داستان ناگفته باقی مانده است.
یکی دیگر از ضعف های واضح OPT ناشی از این حقیقت است که OPT فاقد ساختار کاملی از برنامه ریزی سلسله مراتبی همانند MRP است. همچنین به نظر می رسد که  OPT برای آنچه که واقعاً یک مساله سازمانی (و در عین حال فنی است) ، بیشتر برراه حل فنی تمرکز دارد.

جدول 1– مقایسه ای بین سیستم های MRP ، OPT ، JIT

[symple_button url=”http://www.bgsiran.ir/product/%d9%81%db%8c%d9%84%d9%85-%d8%a2%d9%85%d9%88%d8%b2%d8%b4-%d8%a8%d8%b1%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b1%db%8c%d8%b2%db%8c-%d9%88-%da%a9%d9%86%d8%aa%d8%b1%d9%84-%d8%aa%d9%88%d9%84%db%8c%d8%af/” color=”black” size=”default” border_radius=”3px” target=”self” rel=”” icon_left=”” icon_right=””]فیلم آموزش برنامه ریزی و کنترل تولید[/symple_button]